Kruispuntdenken: een solidaire en inclusieve beweging

Een 15tal kleurrijke stokjes die over elkaar heen liggen zoals een micado spel

Kruispuntdenken: een solidaire en inclusieve beweging

Çavaria werkt actief aan een solidaire en inclusieve LGBTI+ beweging. Een beweging waar zoveel mogelijk mensen, verenigingen, initiatieven en partnerorganisaties zich mee kunnen verbinden. We werken daaraan door in te zetten op 'kruispuntdenken'.

Ontdek op deze pagina wat kruispuntdenken is en wat çavaria doet. 

Wat is kruispuntdenken?

Als je inzet op 'kruispuntdenken', ben je bewust bezig met hoe verschillende delen van iemands identiteit (bijvoorbeeld afkomst, leeftijd, lichaam, genderidentiteit…) effect hebben op elkaar. Je geeft aandacht aan hoe die verschillende kenmerken iemands positie in de maatschappij kunnen bepalen.

De kruispunten waarop je jou bevindt, hebben invloed op:

- de kansen die je krijgt

- het geweld waarmee je te maken krijgt

- de vooroordelen die er over jou bestaan

Je kan deze voor- of nadelen zowel op een persoonlijk als maatschappelijk niveau ervaren. Sommige nadelen ervaar je door formele of informele regels vanuit bepaalde organisaties of instellingen. 

Een concreet voorbeeld hierbij is:

Als witte hetero cisgender vrouw heb je andere ervaringen, kansen en discriminaties dan een zwarte homoseksuele trans man.

Een synoniem voor kruispuntdenken is intersectionaliteit. 

Kruispuntdenken in beleidsplan 2021-2025

Bij het opstellen van ons beleidsplan 2021-2025, kreeg kruispuntdenken een belangrijke plek.

Lees hier wat er in ons beleidsplan staat

We hebben extra aandacht voor personen en groepen die het minst gelijke kansen ervaren. 

Kruispuntdenken is een centraal element in de volgende beleidsperiode.

Kruispuntdenken bekijkt de identiteit van individuele personen als een som van verschillende deelidentiteiten. We beperken personen niet tot één deelidentiteit.

Bij deelidentiteiten denken we aan:

  • genderidentiteit
  • seksuele oriëntatie
  • huidskleur
  • etniciteit
  • nationaliteit
  • bezit
  • opleiding
  • gezondheid

Deze deelidentiteiten zorgen voor een combinatie van factoren waarop individuen kunnen worden gediscrimineerd. Ze kunnen hierdoor ook net privileges ondervinden. Deze deelidentiteiten kunnen niet los van elkaar worden bekeken.

Kruispuntdenken toont aan hoe twee of meerdere vormen van discriminatie samen een anders en vaak groter effect vormen.

Kruispuntdenken zet ons aan om kritisch naar machtsstructuren in onze wereld te kijken.

Iedere persoon heeft vele identiteitskenmerken, die invloed hebben op hoe we in het leven staan, welke kansen we krijgen en hoe we worden waargenomen.  

Lees hier hoe we extra discriminatie tegengaan

Alle LGBTI+ personen maken deel uit van een minderheidsgroep. Sommige personen hebben door andere deelidentiteiten het risico extra gediscrimineerd te worden.

Bijvoorbeeld:

  • oudere LGBTI+ personen hebben een grotere kans om in een isolement terecht te komen
  • LGBTI+ personen van een etnisch-culturele minderheid hebben te maken met een dubbele minderheidspositie.

    We gaan dit risico op extra discriminatie tegen op drie manieren:  
  • vanuit onze focus op LGBTI+ thema’s, komen we ook op voor deze groepen. In onze acties en campagnes richten we ons soms extra op één van deze groepen, om hun recht op gelijke kansen te waarborgen.  

  • we maken onze eigen werking opener voor deze groepen. We ondernemen actief stappen om de drempels weg te werken die mensen binnen onze organisatie ondervinden. Daarbij focussen we op vijf vastgelegde kruispunten.

  • we werken samen met organisaties, individuen en verenigingen die zich inzetten voor bv. ouderen, personen met een beperking, personen in armoede… Zo versterken we elkaar en onze gemeenschappelijke doelen.

Çavaria focust op vijf kruispunten 

Çavaria kiest ervoor om zich te focussen op vijf kruispunten. Hieronder zie je welke dat zijn en welke definities we gebruiken. De vijf definities zijn afgestemd op de invulling die het gelijkekansencentrum Unia en het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen geven. Zij doen dit op basis van wetgeving en rechtspraak. We baseren ons ook op begrippen die organisaties van en voor personen op de kruispunten gebruiken.

Er is altijd ruimte voor aanpassing, nuance en de eigen situatie van personen. We gaan uit van zelfidentificatie. We respecteren dat sommige mensen er bewust voor kiezen om wel of geen label te gebruiken, en welk label dat is.

Kruispunt Definitie
Handicap 

Handicap: “personen met langdurige fysieke, mentale, verstandelijke of zintuiglijke beperkingen die hen in wisselwerking met diverse drempels kunnen beletten volledig, daadwerkelijk en op voet van gelijkheid met anderen te participeren in de samenleving.” 

Gezondheidstoestand: “huidige toestand van iemands gediagnosticeerde fysieke of psychische aandoening, ofwel de toekomstige of redelijkerwijs te verwachten gezondheidstoestand” 

Fysieke of genetische eigenschap: ” Onder 'fysieke kenmerken' verstaat Unia de kenmerken die aangeboren zijn of buiten iemands wil voorkomen (bijvoorbeeld geboortevlekken, brandwonden, letsels van operaties, verminkingen) en die stigmatiserend voor die persoon zijn of zouden kunnen zijn.” 

Etnisch-culturele identiteit 

5 raciale criteria: ‘ras’, huidskleur, nationaliteit, afkomst en nationale/etnische afstamming 

Geloof of levensbeschouwing 

Taal (geen bevoegde instantie) 

Gender 

Geslacht (IGVM) 

'Genderidentiteit' verwijst naar de diepe, innerlijke overtuiging en individuele beleving van eenieder met betrekking tot het eigen gender, dat al dan niet overeenkomt met het geslacht dat bij geboorte werd toegewezen, met inbegrip van de lichaamsbeleving. 

'Genderexpressie' verwijst daarnaast naar de manier waarop mensen (onder meer door kledij, spraak en gedrag) vorm geven aan hun genderidentiteit, en de manier waarop deze waargenomen wordt door anderen. 

Leeftijd   Leeftijd 
Socio-economische achtergrond 

Vermogen/financiële middelen: “het beschikken over financiële draagkracht, van welke aard ook.” 

Burgerlijke staat: “Onder ‘burgerlijke staat’ begrijpt men de huwelijkse staat van een persoon. Ook vergelijkbare statuten, zoals geregistreerd partnerschap of feitelijk samenwonen, vallen hieronder.” 

Geboorte: “afstamming van een van de ouders” 

Sociale afkomst: “behoren tot ‘een bepaalde sociale klasse, familiale achtergrond of sociaal netwerk (bijvoorbeeld adel).

Bestaande kennis en expertise 

We willen inzetten op voldoende kennis rond elke kruispunt en bijleren van experten. Dat doen we op deze manier:

  • We hebben verschillende niveaus van kennis en ervaring over deze kruispunten binnen çavaria. We kijken eerst wat we al in huis hebben. Zo moeten we niet helemaal van nul onze kennis opbouwen. 

  • Waar nodig willen we externe expertise inschakelen  

  • We willen externen vergoeden voor hun expertise 

  • We willen samenwerkingsverbanden aangaan met organisaties waar we allebei expertise uitwisselen

  • Çavaria wil organisaties met kennis en expertise over specifieke kruispunten ondersteunen met middelen. We willen waar mogelijk ook deze organisaties meenemen in het schrijven van projecten. Hierbij zijn we aandachtig voor de machtsverhoudingen: çavaria wil niet als dominante partner in een samenwerkingsverband optreden. 

Projecten

We coördineren de projecten 'Op het kruispunt: voor LGBTI+ personen met een handicap' en 'Mensen insluiten, armoede uitsluiten'. 

In dit project werkte çavaria samen met 8 andere partners aan tools en expertise om onze organisaties inclusiever te maken...

Met dit project wilde çavaria het socio-cultureel werk voor LGBTI+ personen toegankelijker maken voor LGBTI+ personen in (kans)armoede. Dit deden we door de vrijwilligersgroep 'armoede en sociale uitsluiting' te versterken, haar aanbod extra te promoten en zelf hun traject te volgen.

Aanpak 2023

Ons plan voor 2023 zag er zo uit: 

  • We maakten de basisvorming van KLIQ onderdeel van het onthaalbeleid voor nieuwe medewerkers en nemen deze ook op in het vormingsbeleid. Daarnaast wordt de kerncompetentie kruispuntdenken ook versterkt via vorming. 
  • We maakten een kruispuntenchecklist waarmee we kunnen aftoetsen of een actie of beslissing moeilijkheden kan veroorzaken. Deze check voeren we onder andere uit op acties uit het jaarplan en de besluitvorming van coördinatoren. 
  • We voorzien jaarlijks een training over gender voor het personeel en de Bestuursraad en één andere vorming, door externe experten, over het kruispunt waarbij de nood aan kennis het grootst is.  
  • Er werden concrete acties ondernomen om çavaria’s beleid tegen discriminatie regelmatig te communiceren en makkelijk vindbaar te maken voor medewerkers.
  • çavaria's bestuursorgaan zette in op kruispuntdenken. We monitorden en evalueerden de ondernomen acties rond kruispuntdenken regelmatig. 
  • We zochten financiering voor de werking rond kruispuntdenken. 
  • We zetten bovenaan interne beleidsnota's een disclaimer die flexibiliteit aanmoedigt in de toepassing ervan. 

Aanpak 2022

Ons plan voor 2022 zag er zo uit:

  • We werken een non-discriminatiebeleid uit dat de 5 kruispunten omvat

  • We betrekken de bestuursleden en communiceren over het non-discriminatiebeleid naar het bestuur 

  • We voorzien jaarlijks een training over gender voor het personeel en de Bestuursraad en één andere vorming, door externe experten, over het kruispunt waarbij de nood aan kennis het grootst is. 

  • Er worden concrete acties ondernomen om çavaria’s beleid tegen discriminatie regelmatig te communiceren en makkelijk vindbaar te maken.

  • We volgen trajecten rond inclusie bij Hands on Inclusion

Heb je vragen, tips of bedenkingen over dit onderwerp? Dan mag je altijd een mailtje sturen naar [email protected]